تلاش برای جذب گردشگر: کوبیدن بر طبلی که به نفع کسی نیست
| مریم بابایی| در نگاه جهان ایران جزو 10 کشور اول به لحاظ جذابیت‌های گردشگری است. در نگاه ایرانی، کشورمان تمدنی هفت هزار ساله دارد؛ مردمی که فرهنگ و سنت و حتی شریعتشان بر آنها حکم می‌کند که مهمان‌نواز باشند و از نگاه دولت آمارهای این چند سال اخیر هم ظاهرا همه چیز را در این کشور گل و بلبل نشان می‌دهد. قرار بوده ورودی گردشگر خارجی به 5/7 میلیون نفر برسیم. سفرهای ایران‌گردی هموطنان با وجود گرانی‌ها 25 درصد در نوروز امسال رشد داشته است. همیشه هتل‌ها جا ندارند و جاده‌های شمالی پرترافیک و حتی پرتصادف هستند که خود نشانه‌ای از تردد زیاد و مسافرت است اما چرا هنوز مردم سهم درآمدهای ناشی از ورود گردشگر را در سبد درآمدهای ناخالص ملی نمی‌بینند، چرا صنعت گردشگری و صنایع وابسته از جمله هتلداری با چالش‌های جدی مواجه است و چرا سال‌هاست رتبه جذب گردشگری ایران از مرتبه 80 بهبود نیافته است؟ طرح‌های حمایتی دولت مرتبا شکست می‌خورد و حالا هم به طور دستوری می‌خواهد توریست وارد کند! و اگر آژانسی نتواند مجوزش را لغو می‌کند!
با رجبعلی خسروآبادی، مدیر اجرایی اتحادیه هتل‌ها و هتل‌آپارتمان‌های استان تهران در این‌باره گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که می‌خوانید.
آیا آنچه از فرهنگ و تمدن خود به آن می‌بالیم نمی‌تواند موجب جذب گردشگر خارجی به کشورمان شود؟
ما فرهنگ بالایی داریم تمدنی هفت هزار ساله اما آیا این فرهنگی که در ترافیک روابط اقتصادی امروز ما حاکم است با آن تمدن هفت هزار ساله همخوانی دارد؟ به نظر من نه! در حوزه توریسم هم شاید به لحاظ جاذبه دارای مزیت بالایی باشیم اما نحوه استفاده از این جاذبه را روان و با مهارت انجام نمی‌دهیم.
مثل این می‌ماند که معدنی الماس در آفریقا داشته باشیم اما اروپایی‌ها سودش را می‌برند. به نظر من تفاوتی بین سنت مهمان‌نوازی و صنعت مهمان‌نوازی وجود دارد. ما در سنت جزو برترین‌های دنیا بوده و هستیم اما در صنعت مهمان‌نوازی و هتلداری دارای قدمت و روش‌های چشمگیر نیستیم و باید کاری کنیم تا به نقطه مطلوب برسیم. توریسم وارد هتل می‌شود و خدماتی می‌خواهد که حالا دیگر یک صنعت است.
ما چه سهم و جایگاهی در این صنعت جهانی داریم؟
به نسبت آنچه می‌توانیم باشیم هیچ، اما نسبت به قبل چه در کمیت و چه در کیفیت رشد داشته‌ایم.
آنقدر رشد داشته‌ایم که به سقف تعیین شده دولت برای جذب گردشگر برسیم؟
به ادعای 5/7 میلیون گردشگر خارجی نه! به ویژه اگر منظور گردشگری باشد که با برنامه ایران‌گردی و اقامت در هتل به کشور بیاید.
در برنامه چهارم دو شاخص برای محاسبه آمار توریسم وجود داشت؛ یکی براساس گزارش گمرک یا نیروی انتظامی از مبادی ورودی مرزها و شاخص دیگر بر اساس آمار افرادی که به صورت تور وارد می‌شوند. در حال حاضر کدام ملاک است؟
در حال حاضر همه صحبت‌ها روی شاخص اول است. حتی چند سال پیش تصویب شد توریست ورودی چون ارزآور است ارزش صادراتی دارد و قرار شد به آژانس آورنده هر تور بابت هر گردشگر 10 تا 15 دلار جایزه صادراتی بدهند؛ همان جایزه‌ای که اخیرا تا 160 دلار افزایش یافته است اما بیایید از دولت بپرسیم چقدر در سال 90 جایزه صادراتی داده‌اند این معلوم می‌کند که چقدر واقعا توریست ورودی داشته‌ایم. نه آنها را که خودمان با صرف هزینه به ایران دعوت کرده و برایشان هزینه کرده‌ایم بعد ادعا کنیم که ورودی افزایش داشته است.
چرا جذب گردشگر برای ایران با دشواری مواجه است؟
ناهماهنگی بین حلقه‌های زنجیر گردشگری زیاد است که کشش مسافر به داخل را کم می‌کند.
در بیرون با هجمه‌ای از اخبار جنگ و درگیری و احتمال جنگ از سوی رسانه‌های جمعی مواجهیم که در حیطه جذب توریست اخلال ایجاد می‌کند. بی‌ثباتی و ناامنی در ذهن مردم خارجی نقش بسته است که قطعا اگر نتوانیم روابط بین‌الملل را عادی‌سازی کنیم نمی‌توانیم در حوزه گردشگری موفق شویم.
در حوزه داخلی هم به نظر می‌رسد دولت تلاش‌هایی کرده است که نتیجه نداده مثل سفرکارت، علت شکست این طرح چه بود؟
دولت تلاش‌هایی کرد که حمایت‌هایی از صنعت گردشگری بکند اما این تصمیمات دیکته‌ای و یکجانبه و فاقد وجه کارشناسی بود و نه در تعامل با ما. مثلا سفرکارت پیشنهاد شد تا به موجب آن 30 درصد فرد، 30 درصد دولت و 30 درصد بخش‌خصوصی هزینه سفر را بپردازد تا گردشگری رونق بیابد که حدود 5/2 میلیون کارمند با میانگین چهار عضو خانواده را دربرمی‌گرفت که می‌توانستند با صرف فقط 30 درصد هزینه‌ها به سفر بروند اما دولت چه وقت این موضوع را مطرح کرد، زمانی که اوج سفرهای نوروزی پیشرو بود.
اگر این کار را هم نمی‌کرد مردم سفر می‌رفتند و هتل‌ها ظرفیتشان تکمیل بود. چه دلیل داشت در این شرایط این امکان را در اختیار مردم بگذارد. گردشگری خودش در این زمان به طور خودجوش به اوج می‌رسد. زمانش باید در فصلی اعلام می‌شد که سفر کم است، هتل‌ها خالی است و مراکز دیدنی و تجارتی مشتری ندارد. در آن زمان باید ترغیب به گردشگری شود و برای اجرا و اعلام این طرح فقط کافی بود یک نظر هم از ما بخواهند!
نوروز امسال اعلام شد 123 میلیون
نفر- سفر صورت گرفته است که با شرایط پیش از عید این‌طور تعبیر شده که نه‌تنها اتفاقی در سبد خانوارها به لحاظ اقتصادی نیفتاده بلکه ظاهرا 25 درصد هم نسبت به سال قبل رشد داشته است.
بهتر است بگوییم آماری که درست شد، گول‌زننده بود؛ مثل «نفر- سفر» در عید 123 میلیون سفر شده است هر فردی که از شهری به شهر دیگری رفت محاسبه شده و این آمار چه کمکی به ما می‌کند آیا معنایش این است که ایران به هتل بیشتر و آژانس مسافرتی بیشتری نیاز دارد. این آمار برای وزارت راه مناسب است که بداند باید جاده را تعمیر و تعریض کند اما اصالت گردشگری به اقامت است و نه عبور از شهرها و بررسی اینکه چه میزان هتل و اقامتگاه نیاز است فقط روی آمارسازی و بعد روی آنها مانور تبلیغاتی می‌شود. خودشان می‌گویند در عید سرریز داریم بعد اعلام کردند 25 درصد افزایش سفر داشته‌ایم معلوم نشد به سرریز 25 درصد اضافه شده است یا نه؟
در این صورت افتخاری ندارد! به عنوان مثال دو میلیون نفر وارد مشهد می‌شوند که 200 هزار تخت دارد که در نهایت به نیاز 10 درصد مسافران جواب می‌دهد، 90 درصد بقیه کجا اقامت کردند و چگونه با افتخار می‌گویند 25 درصد اضافه شده در حالی که معنایش این است که به مشکلات اضافه شده! زیرا 25 درصد که به خدمات و امکانات اقامتی اضافه نشده بود. وقتی رشد امکانات و خدمات نمی‌تواند پا به پای گردشگری حرکت کند بر فرض که آمارها هم صحیح باشند چه سودی دارد. این کار مثل این است بر طبلی که به نفع ما نیست، می‌کوبیم. وقتی نمی‌توانیم امکانات را ارتقا و افزایش کیفی و کمی دهیم چه اصراری است بر رونق این صنعت و به مشکلات موجود دامن بزنیم!
مشکلات و چالش‌هایی که صنعت هتلداری با آن مواجه است، چیست؟
یکی از این مشکلات تحریم و نوسانات نرخ ارز است. اولین اثرش هم بر تجهیزات هتلداری است که آن را گران می‌کند سیستم‌های صوتی و تصویری و با کیفیت بالا برای هتل‌های 4 و 5 ستاره هیچ‌کدام داخلی نیستند یا در نهایت مونتاژ است. گرانی آنها موجب می‌شود بسته پذیرایی گران‌تر شود. قیمت‌ها بالا می‌رود و در نهایت رغبت به اقامت در هتل کاهش می‌یابد. سرمایه‌گذار هم نمی‌تواند قیمت‌ها را بالا ببرد زیرا در جامعه کشش وجود ندارد و باعث ریزش مسافر می‌شود، این اثر تحریم است...
در این شرایط راهکاری برای کاهش و کنترل خسارت‌ها پیش‌بینی شده است؟
معمولا در این شرایط به هتل‌ها امتیازاتی می‌دهند. دولت باید هتل یک مرکز عمومی درون شهری برای پایداری صنعت هتلداری امتیازات ویژه‌ای بدهد.
زمین‌هایی با قیمت‌های کارشناسی به سرمایه‌گذاران بدهند. تسهیلات بانکی تا 90 درصد پروژه بدهند اگر بهره دو درصدی باشد سود شش درصدی برای سرمایه‌گذار کافی است اما تسهیلات با بهره 20 درصدی مایوس‌کننده است.
اما این درخواست‌ها متوجه توسعه صنعت هتلداری است، در شرایط فعلی هتل‌های موجود چه وضعیتی دارند، خود هتلداران چه کار می‌توانند بکنند؟
حتی برای نگهداشت سطح خدمات ما نیازمند بازسازی، پاکسازی و بهسازی مستمری هستیم که تماما هزینه‌بر است. اگر درآمد لازم را پیش‌بینی نکنیم قطعا دچار مشکل می‌شویم.
براساس آنچه جهانیان، معاون گردشگری گفتند تنها 50 درصد از ظرفیت هتل‌های کشور استفاده می‌شود، ما وظیفه‌مان پر کردن ظرفیت 50 درصد قابل استفاده دیگر است، ما عملا با 50 درصد به نقطه سودآوری نمی‌رسیم. اگر گردشگری یا هر صنعتی زیر 60 درصد باشد صنعت سودآور نیست، با اعلام 50 درصد ظرفیت مورد استفاده باید ایجاد تقاضا کنیم که فقط با همکاری بخش خصوصی و دولتی امکان‌پذیر است.
بهره‌وری و تکنولوژی قیمت را پایین می‌آورد. صنعت هتلداری برای ما مثل صنعت خودروسازی است که اگر حمایت نشود قیمت بالا می‌رود، اگر تکنولوژی به روز نباشد هم بهره‌وری پایین می‌آید و هم در قیمت تمام شده خدمات تاثیر دارد.
گفته می‌شود اقدامات دستوری دولت متوجه نرخ هتل‌ها برای گردشگران خارجی هم شده است، آیا درست است که قیمت‌ها بسیار ارزان است.
توریست در بهمن‌ماه 89 یکصد هزار تومان معادل یکصد دلار می‌پرداخت اما امروز با کاهش ارزش ریال او در واقع 50 دلار به ما می‌دهد. توقع داریم برای توریست خارجی نرخ دلاری باشد، چهار سال است در این دولت توریست خارجی هزینه را ریالی پرداخت می‌کند که با توجه به نوسانات نرخ ارز به کاهش بیش از 60 درصد انجامیده است، یعنی توریستی که چهار سال پیش یکصد هزار تومان می‌داد انگار امسال دارد 40 هزار تومان می‌دهد با همان خدمات و با همان کیفیت چهار سال پیش، اگر دولت می‌توانست ارزش ریال را ثابت نگه دارد مشکلی نبود ولی در این شرایط واقعا متضرر شده‌ایم.
وضعیت سرمایه‌گذاری در این شرایط برای ساخت هتل چطور است؟
استقبال خوبی برای هتل‌سازی هست، در همین تهران 50 مجوز صادر شده و بیش از 20 مورد در حال ساخت است اما ما خوش استقبال و بد بدرقه هستیم، آنقدر با کاغذبازی اذیت می‌کنند که طرف بگذارد و برود، باید کمک کنیم تا سرمایه‌گذارها به بهره‌برداری برسند، اگر عرضه زیاد شود کیفیت خدمات بیشتر و بهتر می‌شود و این به نفع هتلدار و مسافر است.
امکان تعطیلی تهران به دلیل آلودگی هوا در پاییز: قوانینی که در هیچ دولتی اجرایی نشد
دو نفر از مسوولان شهری همزمان با مراسم اختتامیه «سومین جشنواره غنچه‌های شهر» با زیر ذره‌بین بردن وضعیت کودکان شهر به ویژه هنگام تردد در معابر شهری، اهتمام مدیریت شهری بر حفظ ایمنی و سلامتی این شهروندان کوچک را مورد تاکید قرار دادند.
به گزارش روابط عمومی معاونت حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران، یکی از این دو مسوول مدیرعامل شرکت کنترل ترافیک کیفیت هوا بود که گفت: آلودگی هوا و ذرات معلق بیشترین تاثیر را در شهر آلوده‌ای همچون تهران بر کودکان بر جای می‌گذارد.دکتر یوسف رشیدی با توصیه به پدر و مادرها مبنی بر اینکه تحت هیچ عنوان فرزندان خود را به پمپ بنزین نبرند، اظهار کرد: والدین نه تنها باید از بردن کودکان خود به پمپ بنزین اجتناب کنند، حتی باید از عبور از کنار پمپ بنزین‌ها نیز خودداری کنند.وی با تاکید بر اینکه نسبت به اجرای قوانین مربوط به آلودگی هوا در همه دولت‌ها بی‌‌توجهی شده و این قوانین در هیچ دولتی اجرایی نشده، تصریح کرد: هوای آلوده شهر تهران آستانه تحمل شهروندان این کلانشهر را نسبت به آلودگی هوا بالا برده است.
رشیدی با اعلام اینکه یک روز می‌گویند آلودگی هوا از طریق آب‌پاشی با هواپیماهای سم‌پاش پاک می‌شود و روز بعد می‌گویند آب‌پاشی شهر اثر ندارد و بر مه‌پاشی با دستگاه‌های چند کاره برای برطرف کردن آلودگی هوا تاکید می‌کنند، اضافه کرد: جالب آنجاست که روز دیگر نیز موضوع بارور کردن ابرها را مطرح می‌کنند.این مسوول زیست‌محیطی شهرداری تهران در پایان خاطرنشان کرد: اگر طرح‌های عجیب و غریب و غیر‌کارشناسی که در زمینه موضوع کارشناسی کاهش آلودگی هوا مطرح شده را گردآوری کنیم، قابلیت این را دارد که به یک کتابچه جوک تبدیل شود.مشاور معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران در امور محیط‌زیست نیز در این زمینه گفت: برخی از کودکان تهرانی به جای اینکه از دنیای شاد کودکی لذت ببرند، مجبورند با آثار و عوارض آلودگی هوا دست و پنجه‌نرم کنند و انبوه کودکان مبتلا به انواع سرطان که در مراکز ویژه این‌گونه بیماران نگهداری می‌شوند، گواه این مطلب است.
وحید نوروزی با اعلام اینکه برخی مسوولان ادعا می‌کنند آلودگی هوای تهران زیر حد استاندارد بوده و اعتقاد دارند هوای تهران پاک‌پاک است، اظهار کرد: کم‌کم به نیمه پاییز نزدیک می‌شویم و همین مسوولان که ادعای پاکی هوای تهران را دارند خودشان به دلیل افزایش آلودگی هوا مجبور به اعلام تعطیلی تهران خواهند شد و چاره‌ای جز تعطیل کردن مدارس نخواهند نداشت.
مشاور زیست‌محیطی معاون شهردار تهران در پایان خاطرنشان کرد: هنگام تعطیل شدن مدارس به علت تشدید آلودگی هوا رفتار بسیاری از خانواده‌ها جالب است که این تعطیلی را با زنگ تفریح اشتباه می‌گیرند و دست کودکان خود را گرفته و به پارک و سینما می‌روند در صورتی که در شرایط اضطرار آلودگی هوا به هیچ عنوان نباید فرزندان خود را از خانه خارج کنیم.